بدعتی دیگر: شهادت بر ولایت در تشهد نماز

به تازگی در بعضی مساجد اصفهان(مانند مسجد الکریم) بعضی از روحانیون ترویجگر قمه زنی اقدام به انجام عمل خلاف دیگری کرده اند و آن اینکه در تشهد نماز جماعت بعد از شهادت به نبوت پیامبر جمله (وأنّ علیاً نعم الولی) را اضافه می‌کنند. ما در اینجا به بیان نظرات مرجع بزرگوار تقلید در مورد این عمل می‌پردازیم:

نظر مراجع بزرگوار تقلید

درباره اضافه کردن شهادت بر ولایت در تشهد نماز

امام خمینی رحمه الله علیه:

نباید گفته شود و باید به همان نحو متعارف تشهد را بجا آورند [استفتائات امام خمینی (ره)، ج، 1 ص166و167، سوال146]،

آیت الله العظمی خامنه‌ای:

سؤال: آیا نماز با ذکر شهادت به ولایت امیرالمومنین على(علیه‌السلام) در تشهد، باطل مى‏شود؟ پاسخ: نماز و از جمله تشهد را همان طور که مراجع عظام شیعه(کثّرالله‌امثالهم) در رساله‏هاى عملیّه بیان نموده‏اند بخوانید و چیزى بر آن اضافه نکنید هرچند که کلام حق و صحیحى باشد. (اجوبه س 501)

آیت الله العظمی سیستانی

سؤال: خواندن شهادت ثالثه (اشهد ان علیاً ولى الله) در تشهد نماز چه حکم دارد؟ پاسخ: به احتیاط واجب جایز نیست.

سؤال: حکم نمازکسانى که در تشهد این عبارت (و اشهد ان امیرالمؤمنین و امام المتقین علیا ولى الله و اولاده المعصومین حجة الله) را مى خوانند چست؟   پاسخ: احتیاط واجب آنستکه در تشهد ترک شود. (منبع: سایت معظم له)

آیت الله العظمی مکارم شیرازی

سؤال: آیا شهادت برولایت امیرالمؤمنین(علیه السلام) در تشهد نماز جایز است؟ پاسخ: نظر به این که ائمه معصومین(علیهم السلام) اجازه اضافه کردن شهادت ثالثه را نداده اند، این کار صحیح نیست و وظیفه ما در این گونه موارد تبعیّت از دستورات معصومین(علیهم السلام) است.‏(منبع سایت معظم له)

آیت الله العظمی جوادی آملی

سؤال: آیا افزودنِ شهادت بر ولایت علی (ع) در تشهد نماز، به قصد رجاء جایز است؟ پاسخ: در امامت و ولایت امیرِ مؤمنان (ع) تردیدی نیست، ولی در تشهد نماز گفته نشود. ‏جوادی آملی 1/11/81 .‏(منبع سایت معظم له)

آیت الله العظمی سید صادق روحانی

سوال: اینجانب تشهد نماز را به صورت زیر مى‏خوانم آیا جایز است؟ ... اشهد ان محمداً عبده و رسوله و ان علیا امیرالمؤمنین، اللهم صل على‏محمد و آل محمد.

جواب: باسمه جلت اسمائه، هو العالم؛ خیر جایز نیست، در تشهد نماز نمى‏شود به این طریق عمل کرد ولى در اذان و اقامه مستحب است.

سوال: به نظرم مى‏رسد در کتاب وسائل الشیعه روایاتى ایراد شده‏است که‏ائمه علیهم السلام در تشهد نماز به ولایت و امامت امیرالمؤمنین (ع)شهادت‏مى‏دادند، حال اگر کسى در تشهد، شهادت به ولایت آن حضرت بدهد آیانمازش اشکال پیدا مى‏کند؟

جواب: باسمه جلت اسمائه، هو العالم؛ چنانچه روایتى را با این مضمون دیده‏اید، ارائه‏دهید. چون قطعاً چنین نیست، و در تشهد نماز شهادت به‏ولایت خلاف احتیاط است. ولى در اذان و اقامه بسیار عمل‏خوبى است. (منبع : سایت معظم له)

یک تذکر:

درست است که علی علیه السلام  ولی خداست و همه این ها حق و درست است ولی قرار نیست که هر چه حق و درست باشد در نماز بیاید والا باید گفت: اشهد أن الموت حق و ان الحساب و المیزان و سؤال فی القبر و القیامه و الصراط و... حق ، در حالی که احدی اینگونه نگفته است.

باید توجه داشت که متأسفانه بعضی افراط کاری ها و جلب توجه نمودن ها به وسیله این اذکار باعث می‌شود که نماز و عبادت ما به ابزار دست دشمنان دین تبدیل شده و در اجرای مقاصد آنها که دور کردن دیگر مسلمانان از تعالیم روح بخش اهل بیت است قدم برداریم. باید یقیین داشت که اگر شهادت به ولایت در نماز مطلوب بود روایات بسیاری از اهل بیت علیهم السلام به ما می‌رسید که توصیه به آن شده باشد. پس شایسته است که ما از ائمه‌اطهار پیشی نگیریم که اگر چنین شد مایه‌ی خسران خود ماست:

الْمُتَقَدِّمُ لَهُمْ مَارِقٌ وَ الْمُتَأَخِّرُ عَنْهُمْ زَاهِقٌ وَ اللازِمُ لَهُمْ لاحِقٌ؛

پیش افتاده از آنها از دین خارج است و عقب مانده‏ از آنان نابود است، و همراه آنان ملحق به حق است.

تکمیلی:

یکی از مراجعان وبلاگ در قسمت نظرات این پست مطلبی را قرار داده بودند که به خاطر مفصل بودن پاسخ، آن را در انتهای همین مطلب می‌آوریم:

نظر گذاشته شده:

مؤلف کتاب گران و ارزشمند «القطرة» آیت الله علامه سید احمد مستنبط(ره)، در صفحات 579و580 جلد اول این کتاب گوید:

این باب را با نقل تشهدی که امام صادق علیه السلام در نماز می خواندند خاتمه می دهم،....و من این تشهد را در اینجا نقل می کنم زیرا مضمون والا و ارزنده ای دارد و فایده ی آن برای کسانی که در آن اندیشه کنند زیاد است و در دسترس نیست، حتی علامه نوری(ره) از آن غفلت ورزیده و در کتاب مستدرک آن را ذکر نکرده است.

این روایت در رساله ای که به فقه مجلسی(ره) معروف است در صفحه ی 29 ذکر شده و متن آن چنین است:

مستحب است در تشهد آنچه ابوبصیر از امام صادق علیه السلام نقل کرده، اضافه شود و آن این است که بگوید:

بسم الله و بالله و الحمدلله و خیر الأسماء کلها لله، أشهد أن لا إله إلا الله وحده لا شریک له و أشهد أن محمداً عبده و رسوله، أرسله بالحق بشیراً و نذیراً بین یدی الساعة و أشهد أن ربی نعم الرب و أن محمداً نعم الرسول و أن علیاً نعم الوصی و نعم الإمام. اللهم صل علی محمد و آل محمد و تقبل شفاعته فی امته و ارفع درجته، الحمدلله رب العالمین.بسم الله الرحمن الرحیم

پاسخ مدیر وبلاگ:

نویسنده این مطلب نکته مهم غفلت کرده است:

1.  به قول نویسنده‌ی کتاب القطره این روایت در هیچ کتاب روایی نقل نشده و حتی صاحب کتاب نویسنده مستدرک الوسائل نیز با وجود آنکه هر گونه روایت ضعیف و شاذی را در کتابش آورده، این روایت را نقل نکرده است. و فقط به این روایت در کتاب فقه مجلسی(که مؤلف آن محمد تقی مجلسی پر علامه مجلسی می‌باشد) اشاره‌ای شده است، که البته این کتاب، نیز کتاب  روایی نیست همانگونه از اسمش پیداست  و با  این حال نیز در انتهای این نوشته بررسی خواهیم که حتی اصل این روایت نیز به گونه‌ای دیگر است.

2. برای فتوا به جواز دادن به عملی، صرف وجود یک روایت، آن هم یک روایت ضعیف، کافی نیست، باید همه روایات را دید و از قوه‌ی اجتهاد و علوم دیگری همچون رجال، اصول و... برخوردار بود تا بتوان به مطلبی فتوا داد. وقتی مراجع به خلاف مطلبی فتوا داده اند مطمئن باشید آنها تمام این روایات را دیده اند و بررسی کرده اند.

3. این روایت از چند جهت برای فتوا دادن به مضمون آن، مورد اشکال است:

-- سند رجالی و حتی منبعی حدیثی برای آن در کتاب فقه مجلسی نقل نشده است.

-- این روایت در کتابی غیر روایی آمده است.(حتی در بحارالانوار که متعلق  فرزند مؤلف فقه مجلسی است نیز نیامده است)

-- فقها طبق آن فتوا نداده‌اند.

--  به نظ می‌رسد اصل این روایت به این گونه است: شیخ طوسی در کتاب تهذیب الأحکام ، ج‏2، ص 99 می‌آورد:

الْحُسَیْنُ بْنُ سَعِیدٍ عَنِ النَّضْرِ بْنِ سُوَیْدٍ عَنْ زُرْعَةَ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِذَا جَلَسْتَ فِی الرَّکْعَةِ الثَّانِیَةِ فَقُلْ بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ خَیْرُ الْأَسْمَاءِ لِلَّهِ أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِیکَ لَهُ وَ أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ أَرْسَلَهُ بِالْحَقِّ بَشِیراً وَ نَذِیراً بَیْنَ یَدَیِ السَّاعَةِ أَشْهَدُ أَنَّکَ نِعْمَ الرَّبُّ وَ أَنَّ مُحَمَّداً نِعْمَ الرَّسُولُ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ تَقَبَّلْ شَفَاعَتَهُ فِی أُمَّتِهِ وَ ارْفَعْ دَرَجَتَهُ ثُمَّ تَحْمَدُ اللَّهَ مَرَّتَیْنِ أَوْ ثَلَاثاً ثُمَّ تَقُوم‏

همانگونه که ملاحظه شد ابوبصیر این روایت را از امام صادق بدون فراز «و أن علیاً نعم الوصی و نعم الإمام.» نقل کرده است.  و مؤلف فقه مجلسی که این روایت را از ابوبصیر منقول داشته به یقیین منظورش همین روایت است منتها در آن کتاب سهوا و یا به عللی دیگر- که شاید یکی از آنها اضافه کردن نسخه نویسان فقه مجلسی باشد- این فراز در آن اضافه است.